Türkiye'de gıda güvenliği alanında önemli bir dönüm noktası yaşanıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın "tarladan sofraya gıda güvenilirliği" yaklaşımı doğrultusunda başlattığı karekod uygulaması, 28 Temmuz 2025 tarihi itibarıyle tüm gıda satış ve toplu tüketim yerlerinde zorunlu hale geldi. Market, kasap, manav, restoran, kafe ve yemekhane gibi işletmeler artık kendilerine özel oluşturulan karekodları tüketicilerin görebileceği yerlerde bulundurmak zorunda.
Bu kapsamlı uygulama ile tüketiciler, bir akıllı telefon uygulaması aracılığıyla gittikleri işletmenin denetim geçmişine, kayıt bilgilerine ve güvenilirlik durumuna anında ulaşabilecek. Böylece gıda güvenliği konusunda şeffaflık artırılırken, tüketicilerin bilinçli tercihler yapabilmesi de desteklenmiş oluyor.
Karekod Nedir? Gıda İşletmelerinde Neden Önemlidir?
Karekod, Quick Response Code kelimelerinin kısaltması olan ve içerisinde çeşitli bilgileri barındırabilen iki boyutlu barkod sistemidir. Akıllı telefonlarla kolayca okunabilen bu teknoloji, günümüzde birçok sektörde bilgi paylaşımı ve erişim kolaylığı sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Gıda işletmeleri açısından karekod teknolojisi, şeffaflık ve güven oluşturma konusunda kritik bir role sahiptir. Bakanlığın zorunlu kıldığı bu uygulama kapsamında, restoran, kafe, market gibi işletmeler karekod aracılığıyla denetim geçmişlerini tüketicilerle paylaşarak hesap verebilirlik ilkesini güçlendirmektedir. Bu durum sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda müşteri güveni kazanmanın ve hizmet kalitesini kanıtlamanın etkili bir yoludur.
Karekod uygulaması, tüketicilerin bilinçli tercihler yapabilmesi için gerekli bilgilere anında erişim imkanı sunmaktadır. Bir işletmenin son denetim tarihini, kayıt bilgilerini ve genel durumunu öğrenmek artık sadece birkaç saniye sürüyor. Bu teknoloji, gıda güvenliği konusunda farkındalığı artırırken, işletmeleri de daha titiz çalışmaya teşvik etmektedir.
Gıda İşletmelerinde Karekod Zorunluluğunun Kapsamı
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hayata geçirdiği karekod zorunluluğu, gıda sektöründe kapsamlı bir dönüşümü beraberinde getiriyor. Bu uygulama, tüketicilerin gıda güvenliği konusunda bilinçli tercihler yapabilmesi ve işletmelerin denetim süreçlerinin şeffaflaşması amacıyla tasarlanmıştır.
Karekod zorunluluğunun kapsamına giren işletme türleri şunlardır:
- Gıda satış yerleri: Market, süpermarket, bakkal, kasap, manav, şarküteri gibi perakende gıda satış noktaları.
- Toplu tüketim yerleri: Restoran, kafe, bar, yemekhane, kantin, otel mutfakları gibi hazır yemek hizmeti veren işletmeler.
- Pastane ve fırınlar: Unlu mamul ve tatlı üretimi yapan işletmeler.
- Fast food zincirleri: Hızlı servis gıda işletmeleri ve franchise noktaları.
Gıda üretim tesisleri için ise bu uygulama henüz gönüllülük esasına dayalı olarak sürdürülmektedir. Ancak bakanlık, ilerleyen dönemlerde bu kapsamın genişletilebileceğini belirtmektedir.
Zorunluluk kapsamındaki tüm işletmeler, 28 Temmuz 2025 tarihinden itibaren kendilerine özel oluşturulan karekodları müşterilerinin kolayca görebileceği ve erişebileceği alanlarda bulundurmak zorundadır. Bu süreçte işletmeler, hem yasal yükümlülüklerini yerine getirmiş hem de müşteri güvenini artırma fırsatı elde etmiş olmaktadır.
Karekod Kullanımı Ne Zaman Zorunlu Hale Geldi?
Gıda işletmelerinde karekod uygulamasının zorunlu hale gelme süreci belirli aşamalardan geçerek gerçekleşmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı bu uygulamayı ilk olarak 7 Haziran 2024 Dünya Gıda Güvenilirliği Günü'nde gönüllülük esasına dayalı olarak hayata geçirmiştir.
Uygulamanın yasal zemini, 8 Mayıs 2025 tarih ve 32894 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmelik" değişikliği ile oluşturulmuştur. Bu yönetmelik değişikliği, karekod uygulamasını gıda satış ve toplu tüketim yerlerinde zorunlu kılmıştır.
Bakanlık, 29 Mayıs 2025 tarihinde "Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulaması Usul ve Esasları"nı yayımlayarak işletmelere uygulamanın detaylarını duyurmuştur. Bu duyuruyla birlikte işletmelerin uygulamanın gerekliliklerini yerine getirmesi için 60 günlük bir süre tanınmıştır.
28 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla bu zorunluluk resmen yürürlüğe girmiş ve belirlenen süre içerisinde karekodlarını oluşturmayan veya tüketicilerin görebileceği yerlerde bulundurmayan işletmelere yasal işlem uygulanmaya başlanmıştır.
Karekod Sistemi ile Hangi Bilgilere Ulaşılabilir?
Gıda işletmelerinde kullanılan karekod sistemi, tüketicilerin işletme hakkında kritik bilgilere hızlı ve güvenli bir şekilde erişmesini sağlamaktadır. Bu sistem, gıda güvenliği açısından önemli olan temel verileri şeffaf bir biçimde sunma amacıyla tasarlanmıştır.
Tüketiciler, işletmelerdeki karekodları "Tarım Cebimde" mobil uygulaması ile taratarak aşağıdaki bilgilere ulaşabilmektedir:
- İşletme Kayıt/Onay Numarası: İşletmenin bakanlık kayıtlarındaki resmi numarası.
- İşletme Unvanı: İşletmenin resmi adı ve ticari unvanı.
- İşletme Adresi: İşletmenin tam konum bilgisi ve iletişim adresi.
- Son Denetim Tarihi: İşletmede gerçekleştirilen en güncel resmi denetim tarihi.
Bu bilgiler, tüketicilerin işletmenin güvenilirliği hakkında objektif değerlendirme yapabilmesine olanak tanımaktadır. Özellikle son denetim tarihi bilgisi, işletmenin ne kadar sıklıkla resmi kontrollere tabi tutulduğunu göstererek güven unsurunun artmasına katkıda bulunmaktadır.
Sistem ayrıca tüketicilere, işletme ile ilgili herhangi bir uyumsuzluk tespit etmeleri durumunda Alo 174 Gıda Hattı'na bildirimde bulunma imkanı da sunmaktadır. Bu özellik, gıda güvenliği konusunda vatandaş katılımını teşvik ederek denetim süreçlerinin etkinliğini artırmayı hedeflemektedir.
Karekod Nasıl Oluşturulur ve Kullanılır?
Gıda işletmelerinin karekod oluşturma süreci oldukça basit ve kullanıcı dostu bir yapıda tasarlanmıştır. Bakanlık, işletmelerin bu süreci kolayca tamamlayabilmesi için detaylı rehberlik sağlamaktadır.
İşletmeler, kendilerine özel karekodları https://guvenilirgida.tarimorman.gov.tr/isletme/QRKodOlustur internet adresinden oluşturabilmektedir. Bu süreçte gerçek kişi işletmeleri T.C. Kimlik Numarası ve İşletme Kayıt/Onay Numarası bilgilerini kullanırken, tüzel kişi işletmeleri Vergi Numarası ve İşletme Kayıt/Onay Numarası verilerini girmektedir.
Sistem, girilen bilgileri doğruladıktan sonra işletmeye özel karekod içeren bir belge oluşturmaktadır. Bu belge A4 veya A5 boyutlarında yazdırılabilmekte ve işletmenin müşterilerinin kolayca görebileceği alanlarda sergilenebilmektedir.
Tüketiciler ise "Tarım Cebimde" mobil uygulamasını cep telefonlarına indirerek karekodları okutabilmektedir. Uygulama içerisindeki "Gıda Kontrol" menüsü altındaki "İşletme Denetim Sorgulama" özelliği ile kamera açılarak karekod taranmakta ve işletme bilgilerine anında erişim sağlanmaktadır.
Karekod Zorunluluğuna Uymamanın Sonuçları
Gıda işletmelerinde karekod zorunluluğuna uyulmaması durumunda işletmeler çeşitli yasal yaptırımlarla karşılaşabilmektedir. Bakanlık, bu konudaki denetim süreçlerini titizlikle yürütmekte ve belirlenen kurallara uymayanlar hakkında gerekli işlemleri başlatmaktadır.
28 Temmuz 2025 tarihinden itibaren karekodunu tüketicilerin görebileceği yerde bulundurmayan gıda satış ve toplu tüketim yerlerine yasal işlem uygulanmaktadır. Bu yasal işlemler, Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmelik hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.
Denetim sürecinde yetkili personel, işletmelerde karekodun varlığını ve görünürlüğünü kontrol etmektedir. Karekodun bulunmadığı veya müşterilerin erişemeyeceği yerlerde konumlandırıldığı tespit edilen işletmeler için idari para cezası uygulanabilmektedir.
İşletmelerin bu durumdan kaçınması için yapması gerekenler oldukça nettir. Öncelikle belirlenen internet adresinden karekodlarını oluşturmaları, ardından bu karekodları müşterilerinin kolayca görebileceği ve erişebileceği alanlarda sergilemeleri gerekmektedir. Ayrıca karekodun güncel ve okunabilir durumda olmasını sağlamaları da önemlidir.
Bakanlık, bu zorunluluğun sadece cezai bir yaklaşım olmadığını vurgulamakta ve işletmelerin gıda güvenliği konusundaki sorumluluklarını yerine getirmelerine destek olmayı hedeflemektedir. Bu nedenle işletmeler, yasal yükümlülüklerini yerine getirirken aynı zamanda müşteri güveni kazanma fırsatı elde etmektedir.
Tabpad’in QR Menü Teknolojisi ve İşletmelere Sunduğu Avantajlar
Gıda işletmelerinde dijital dönüşümün hızlandığı bu dönemde, bakanlığın karekod zorunluluğu ile birlikte işletmeler teknolojik çözümlere olan ihtiyaçlarını daha net hissetmektedir. Bu noktada Tabpad'in QR menü teknolojisi, işletmelere hem yasal gerekliliklerini karşılama hem de operasyonel verimliliklerini artırma konusunda değerli avantajlar sunmaktadır.
Tabpad QR Menü sistemi, işletmelerin menülerini dijital platforma taşıyarak müşteri deneyimini önemli ölçüde geliştirir. Müşteriler masalarındaki QR kodu tarayarak anında menüye erişebilir ve istedikleri ürünleri kolayca inceleyebilirler. Bu teknoloji, özellikle hijyen standartlarının yüksek tutulması gereken dönemlerde fiziksel menü kullanımına alternatif sunarak hem işletme hem de müşteri açısından güvenli bir çözüm oluşturur.
Sistemin anlık güncelleme özelliği, işletmelerin menülerinde değişiklik yapma ihtiyaçlarına hızlı yanıt verebilmesini sağlar. Yeni ürün eklemek, fiyat güncellemesi yapmak veya mevcut ürünleri satıştan kaldırmak sadece birkaç dakika sürer. Bu esneklik, özellikle günlük özel menüleri olan veya sezonluk ürünlerle çalışan işletmeler için büyük kolaylık sağlar.
Tabpad'in çoklu dil desteği özelliği, uluslararası müşterilere hizmet veren işletmeler için kritik bir avantaj sunar. 40'tan fazla dilde menü sunabilme imkanı, işletmelerin müşteri memnuniyetini artırırken aynı zamanda satış potansiyellerini de genişletir. Bu özellik, turizm yoğun bölgelerde faaliyet gösteren işletmeler için özellikle değerlidir.
Özetle;
Gıda işletmelerinde karekod zorunluluğu, sektörde şeffaflık ve güven ortamının güçlendirilmesi açısından önemli bir adımdır. Bu uygulama ile tüketiciler, gittikleri işletmelerin denetim durumunu kolayca öğrenebilirken, işletmeler de müşterilerine güvenilirliklerini kanıtlama fırsatı elde etmektedir.
28 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla zorunlu hale gelen bu sistem, başlangıçta bir yükümlülük gibi görünse de uzun vadede hem işletmelerin rekabet avantajı kazanmasına hem de sektörün genel kalite standartlarının yükselmesine katkıda bulunacaktır.
İşletmelerin bu sürece uyum sağlayarak, yasal gerekliliklerini yerine getirirken aynı zamanda müşteri memnuniyetini artıracak teknolojik çözümlerden faydalanması, başarılı bir dijital dönüşüm için kritik önem taşımaktadır.
